Autorización xudicial actos disposición menores/incapaces
A. Autorización xudicial para o cambio de domicilio dos menores
Unha das cuestións que suscita aínda moitas dúbidas e que adoita ser fonte de controversia entre os proxenitores é o do domicilio dos menores e a posibilidade que ten o proxenitor custodio de decidir o cambio do mesmo tras ser determinado previamente nunha resolución xudicial.
Existe un criterio maioritario na doutrina que entende que o lugar de residencia do menor e en consecuencia, o poder ser trasladado a outro domicilio, é unha facultade inherente á patria potestade compartida que sobre o mesmo ostentan ambos os proxenitores, tendo en conta que é un acto que se entende dentro do exercicio extraordinario da mesma, ao non ser habitual e cotián e supoñer unha alteración da vida do menor, tanto polo cambio de colexio, alteración da súa contorna social e sobre todo polo cambio que se vai a producir nas súas relacións co proxenitor non custodio e a súa familia.
Por iso, o proxenitor custodio debe solicitar previamente ao traslado de residencia, o consentimento do outro ou no seu caso, instar a autorización xudicial. Debe considerarse que o cambio de residencia xeralmente comporta unha modificación do réxime de visitas que viña gozando o proxenitor non custodio, precisando unha nova regulación da situación do menor, que a falta de acordo, debe ser establecida polo xuíz. Autorización ao proxenitor custodio para trasladar a residencia do menor ao estranxeiro ( Actum 9/19, Setembro 2019)
A AP Barcelona non ve determinante para denegar o cambio de residencia dun menor, de Barcelona a Londres, solicitado polo seu proxenitor custodio, a distancia física e cultural que separa a ambas as cidades, dada a fácil e alcanzable comunicación que existe entre elas e a posibilidade que ofrece a cidade inglesa de estudar nun colexio bilingüe español-inglés.
EXEMPLO. En procedemento de modificación de medidas paterno-filiais a nai, que ostenta a garda e custodia do fillo común das partes, solicita que se autorice o cambio de residencia do menor de Barcelona a Londres, onde se traslada ela por motivos laborais, e fíxese un réxime de visitas co pai adecuado e acorde á nova situación. O xulgado de primeira instancia denega a autorización. Considera o traslado un prexuízo para o menor porque afecta á relación co seu pai e familia extensa sen fundarse en motivos laborais de peso, xa que a nai pode desempeñar o seu traballo desde Barcelona. A nai interpón recurso de apelación en base á valoración errónea das probas. Sinala que ademais da mellora laboral que se lle ofrece, evita as continuas viaxes que realiza a Londres e que veñen dificultando o propio desempeño da garda sobre o menor. Engade que o traslado apenas implicaría leves cambios no réxime de visitas co pai, que queda compensado con maiores estancias en época vacacional.
Ademais garante a matriculación do menor nun colexio bilingüe español-inglés, para minimizar os problemas de adaptación á nova cidade.
A AP non aprecia os propósitos torticeros que en moitos supostos levan aos tribunais a non conceder a autorización ao traslado; isto é, unha vontade de prexudicar a relación do menor co proxenitor co que non conviven habitualmente, e un proceder súbito e subrepticio á hora de afrontar o cambio. Aquí a nai actuou con responsabilidade e en base a razóns laborais fundadas.
O traslado non ha de prexulgarse como negativo para o interese do menor, debido a que lle ofrece unha contorna cultural común e as comunicacións entre ambas as cidades, Barcelona e Londres, son áxiles e baratas, se as comparamos coa que existen entre outras cidades de España. Considera ademais que a nai é o proxenitor de referencia, adopta medidas para reducir os problemas adaptativos do menor e propón un réxime satisfactorio de comunicacións co outro proxenitor, estimando o recurso.
A. Autorización xudicial para o cambio de domicilio dos menores
4. Cambio de colexio por traslado de domicilio do proxenitor custodio xunto cos fillos
Esta é unha cuestión que igualmente adoita suscitar discusión entre os proxenitores, tendo en conta que o proxenitor custodio pode pretender que o fillo curse estudos nun centro próximo ao domicilio no que resida ou pretenda residir por un cambio de domicilio futuro. Ao ser unha cuestión para a que se precisa a decisión conxunta, débese igualmente acudir ao xuíz se non se chega ao acordo.
O proxenitor custodio pode cambiar de domicilio, e mesmo levar consigo ao menor á súa nova residencia, a condición de que o cambio non supoña unha dificultade para o mantemento do réxime de visitas establecido co proxenitor non custodio. Con todo, o cambio de colexio a un máis próximo ao novo domicilio, si precisa da autorización de ambos, e no seu caso, da decisión xudicial.
1. As decisións sobre o cambio de colexio dos fillos deben ser adoptadas de mutuo acordo por ambos os proxenitores por afectar o exercicio conxunto da patria potestade.
2. Autorizouse o cambio de colexio dos menores atendendo ao criterio de proximidade do domicilio no que agora residen os mesmos, entendendo que se producirá unha maior integración social e unha menor perdida de tempo nos seus desprazamentos.
3. A decisión unilateral da nai de cambio do colexio ao que asisten os fillos vulnera a patria potestade compartida que ostentan ambos os proxenitores, polo que procede requirila para que de inmediato reintegre aos fillos ao antigo colexio (AP Madrid auto 31-3-08 ).
4. Autorízase o cambio de colexio dos fillos a outro máis próximo ao seu domicilio por permitirlles menor perda de tempo nos desprazamentos e unha maior integración social (AP Barcelona 7-2-08).
5. Se o cambio de domicilio non é no mesmo barrio que se fixou na sentenza, aínda que non afecte a aspectos máis transcendentes, como o cambio de colexio ou á dificultade para as relacións sociais e familiares -sobre todo co proxenitor non custodio-, hase de obter a igualmente a autorización xudicial. Esta é precisa non só para o cambio de residencia ao estranxeiro, senón tamén dentro do territorio nacional e mesmo na mesma comunidade autónoma ou dentro do propio termo municipal, pois ha de terse en conta que a extensión de leste podería implicar unha afectación ao resto de situacións que veñen enumerando (AP Murcia Secc 4ª 16-2-12 ).
6. Os cambios de colexio deben ser levados a cabo cando se sosteñan en razóns suficientes, como pode ser un cambio de domicilio, pois resulta conveniente aproximar ao lugar de residencia do menor o centro escolar ao que deba asistir, para evitar desprazamentos ( AP Barcelona Secc 12ª 8-2-11 ).
7. Obrígase a que a filla volva ao colexio anterior, ao considerar que a decisión unilateral da nai de cambiar á súa filla de colexio, foi sen causa xustificada, pois non obedeceu a razóns serias e fundadas -só achegou un contrato de traballo dunha duración dun mes- e supuxo un prexuízo para a menor que se viu privada de asistir ao colexio ao que acudía desde os 3 anos, co que iso implica de cambio de compañeiros, profesores, etc.
C. Autorización para obter o pasaporte
A expedición do pasaporte aos menores de idade o esixe o consentimento expreso de quen teña atribuído o exercicio da patria potestade ou tutela, indicando que o seu exercicio non se atopa limitado para prestar o devandito consentimento.
En caso contrario, débese suplir a súa falta con autorización xudicial. Este consentimento préstase ante o órgano competente para a expedición do pasaporte. Tamén pode prestarse ante fedatario público; nese caso debe acompañarse á solicitude, copia auténtica do documento do que resulte o citado consentimento.
C. Autorización para saír do territorio nacional
Incluso obténdose o pasaporte coa autorización de ambos os proxenitores ou por decisión xudicial, precísase, se así o establece o convenio regulador ou a resolución na que se outorgou dita autorización, que se autorice a que o menor poida saír do territorio nacional en compañía do outro.
